En Sinterklaas..., die komt uit Spanje 
Elk Nederlands en Belgisch kind kan het u vertellen: Sinterklaas komt uit Spanje.
Maar wij die hier in Spanje wonen, weten dat de Spanjaarden de dag van Sint-Nicolaas helemaal niet vieren en dat onze goedheiligman hier zelfs vrijwel onbekend is. Hoe zit dat dan?
Als we het over Sinterklaas, of beter gezegd, Sint-Nicolaas hebben, bedoelen we een bisschop die in de vierde eeuw na Christus in Turkije leefde. Er zijn vele verhalen bekend over zijn leven en zijn werk maar alle zijn pas lang na zijn dood opgetekend en dus verspreid door mondelinge overlevering. Er zijn dus veel versies en wat waar is en niet waar, kan niet worden bewezen.
Volgens deze legenden werd Nicolaas in de derde eeuw na Christus geboren in het Turkse Patara (Lycië) in een welgestelde familie. Al jong toonde hij aan een goed en vroom karakter te hebben en hij wijdde zich aan de kerk. Toen zijn ouders stierven, erfde hij een behoorlijk fortuin maar dat schonk hij aan de armen. Zelf ging hij het klooster in. Op de terugweg van een reis naar het Heilige Land kwam hij langs de stad Myra. Daar waren de geestelijken bezig een nieuwe bisschop te kiezen maar ze kwamen er niet uit. Een legende vertelt dat ze net besloten hadden dat het dan maar de volgende priester moest worden die de deur binnen kwam lopen, toen Nicolaas de drempel overkwam. Zo zou Nicolaas dus bisschop van Myra geworden zijn in een tijd die niet altijd even gemakkelijk was. Eén Romeinse keizer liet hem gevangen zetten omdat hij niets moest hebben van het christendom, de volgende keizer liet hem weer vrij.
Gedurende zijn leven zou de bisschop allerlei goede daden van naastenliefde en wonderen hebben verricht. Hij zou mensen van de honger hebben gered, zeevaarders van de verdrinkingsdood en kinderen uit de pek. Eén legende vertelt dat er in de stad drie jonge vrouwen waren die wilden trouwen maar die niet genoeg geld hadden voor hun huwelijksschat. Nicolaas klom op het dak van het huis van de meisjes en liet door de schoorsteen enkele munten vallen, die toevallig in de sokken van de meisjes rolden. Zo zou de gewoonte van het plaatsen van schoenen/sokken onder de schoorsteen en en het verhaal van Sinterklaas die over de daken rijdt, zijn ontstaan.
De bisschop stierf op 6 december van het jaar 342 (sommige geschriften zeggen 345) en al vrij snel na zijn dood werd hij vereerd als heilige. Toen Turkije steeds meer onder invloed kwam van de oprukkende Islam werden de beenderen van de heilige in de elfde eeuw door Italiaanse kooplieden (een andere versie zegt Italiaanse zeerovers) naar Bari in Zuid-Italië gebracht. Daar werd er een heiligdom en een bedevaartsoord rondom de relieken gecreëerd en de legenden over de vele wonderen die Sint-Nicolaas (ook na zijn dood) zou hebben verricht, werden nog eens aangewakkerd.
De verering van Sint Nicolaas nam toen steeds grotere vormen aan.
Hij werd de patroonheilige van de zeevaarders, van de Russisch orthodoxe kerk en van havensteden zoals Amsterdam, Moskou, Freiburg, Alicante en natuurlijk Bari. Het feit dat Bari in de elfde eeuw deel uitmaakte van het Spaanse koninkrijk Dos Sicilias was de oorsprong voor de gedachte dat Sint Nicolaas uit Spanje kwam. Ook het feit dat hij vergezeld ging van een Moor, lijkt de band met Spanje te versterken maar ook hier zijn er verschillende versies over de oorsprong van Piet: Nicolaas zou tijdens zijn leven een Ethiopisch slaafje hebben vrijgekocht dat Piter heette. Het jongetje zou uit dankbaarheid in de buurt van de bisschop zijn gebleven om hem te helpen. Andere legenden zeggen echter dat de knecht Piet gebaseerd is op een Italiaanse schoorsteenveger, die roet op zijn gezicht heeft en een roe bij zich draagt.
Het feit dat Sint Nicolaas vereerd werd/ wordt als patroon van de zeevaarders, zou als achtergrond dienen bij het gebruik van Sinterklaas om met een stoomboot te arri-veren.In Nederland viert men het feest van 5 en 6 december al heel lang, er zijn afbeeldingen en documenten uit de vijftiende eeuw bewaard gebleven, waarop te zien en te lezen is dat de mensen pakjesavond vierden op de avond voor 6 december. In Spanje doet men daar dus niet aan, maar er zijn enkele plekken waar wél wordt stilgestaan bij 6 december als de naamdag van Sint-Nicolaas. Eén van die plekken is Alicante.
De stad Alicante werd in het jaar 1248 heroverd op de Moren en dat gebeurde in de maand december. Op 4 december veroverden de christelijke troepen het kasteel en op 6 december de stad. Het is daarom dat het kasteel van Alicante de naam Santa Bárbara kreeg (die haar naamdag op 4 december heeft) en de belangrijkste kerk van de stad de naam San Nicolás kreeg. Ook werd San Nicolás één van de beschermheiligen van de stad.
Alicante viert dus jaarlijks op 5 en 6 december feest ter ere van San Nicolás. Op 5 december om 21.00 uur is de ‘pregón’ vanaf het balkon van het stadhuis, op 6 december om 10.30 uur is er een speciale mis met daarna een processie door het centrum en om 18.00 uur gooit men er bovendien nog een optocht van Moren en christenen tegenaan.Het middelpunt van deze feesten is natuurlijk de concatedral de San Nicolás de Bari, het massieve zeventiende-eeuwse gebouw dat middenin het oude centrum van Alicante staat. Misschien is het feest van San Nicolás een mooie aanleiding om eens een kijkje te gaan nemen bij deze kerk. Boven de zij-ingang kijkt het beeld van de bisschop, zoals wij het kennen, met mijter en staf, u aan. (Boven de hoofdingang bevindt zich een afbeelding van de andere patroonheilige van Alicante, de Virgen del Remedio). Ook binnen staat nog een beeld van Sint-Nicolaas en bovendien wordt er in de kerk een reliek van de heilige bewaard. Het gebouw is recentelijk opgeknapt en hoewel het een heel sobere kerk is, is het wel een mooi voorbeeld van de typisch Spaanse architectonische stijl die ‘herreriano’ wordt genoemd. Zeker een bezoekje waard is de kloostergalerij naast de kerk, die een eeuw ouder is. De concatedral is van 07.30 tot 12.30 en van 17.30 tot 20.30 uur voor bezoek geopend. En zo komt Sinterklaas dan toch een beetje uit Spanje.
Geschreven door Bea Lutje Schipholt voor De Week